Dialoog is belangrijk, maar echte dialoog kan pas bestaan wanneer beide partijen gelijke rechten en vrijheid hebben. Zolang er sprake is van structurele onderdrukking, bezetting en ongelijkheid, is een “dialoog” geen gesprek tussen gelijken, maar tussen machthebbers en onderdrukten. De BDS-beweging is juist ontstaan om vreedzame druk uit te oefenen waar dialoog al decennia niets verandert.

Boycots, desinvesteringen en sancties zijn niet tegen mensen, maar tegen systemen van onrecht – dezelfde middelen die hielpen om apartheid in Zuid-Afrika vreedzaam te beëindigen. BDS vult dialoog aan met verantwoordelijkheid: het herinnert regeringen, bedrijven en burgers eraan dat mensenrechten niet onderhandelbaar zijn.

Het tegendeel blijkt waar. De kracht van de BDS-beweging blijkt juist uit de enorme inspanning die regeringen leveren om haar te onderdrukken. Israël en de Verenigde Staten hebben wetten aangenomen, organisaties gesanctioneerd en miljoenen uitgegeven om BDS te beperken — iets wat men niet zou doen als de beweging geen effect had.

Daarnaast toont de geschiedenis aan dat vreedzame boycots wél werken. Denk aan de wereldwijde boycot tegen apartheid in Zuid-Afrika of de Montgomery Bus Boycot in de VS: beide begonnen als lokale initiatieven en groeiden uit tot keerpunten in de strijd voor gelijkheid en rechtvaardigheid.

BDS werkt op dezelfde manier — door legitimiteit te ondermijnen, economische druk uit te oefenen en bewustwording te creëren. Elke handtekening, elke desinvestering en elke culturele weigering draagt bij aan het ontmaskeren van onrecht en maakt duidelijk dat de wereld niet wegkijkt.

Aanwezigheid is geen bewijs van gelijkheid. Palestijnse burgers van Israël leven, werken en studeren in Israël omdat het hun land is – niet omdat ze gelijke rechten genieten of de status quo ondersteunen. Hun deelname aan instellingen die hen structureel discrimineren, toont noodzaak, niet instemming.

Zogenaamde “co-existentie” wordt vaak gebruikt om machtsongelijkheid te verdoezelen. Zelfs universiteiten die als voorbeeld van samenwerking worden gepresenteerd, zoals de Universiteit van Haifa, sluiten Palestijnse studenten indirect uit door voorrang te geven aan wie in het leger heeft gediend – iets wat de meeste Palestijnen niet mogen of willen. Ook worden Palestijnse vlaggen en studentenverenigingen verboden of bestraft.

Dit zijn geen uitzonderingen, maar symptomen van een diepgeworteld systeem van discriminatie. Echte co-existentie vereist gelijke rechten, vrijheid en waardigheid, niet slechts gezamenlijke aanwezigheid binnen een ongelijk systeem.

Dit is een reëel dilemma — maar het is geen reden om onrecht in stand te houden. Zowel Palestijnse als Israëlische arbeiders kunnen op korte termijn gevolgen ondervinden, maar Palestijnse vakbonden en maatschappelijke organisaties steunen BDS juist bewust, ondanks die prijs. Zij weten dat blijvende onderdrukking en ongelijkheid economisch veel verwoestender zijn dan tijdelijke druk.

Toen tijdens de apartheid in Zuid-Afrika sancties werden opgelegd, steunde het ANC die maatregelen ook, hoewel ze arme zwarte arbeiders tijdelijk troffen. Want echte bevrijding vraagt soms om offers om een systeem van uitbuiting te doorbreken.

Bovendien profiteert de huidige Israëlische economie vooral van militarisering en ongelijkheid – iets wat niet alleen Palestijnen schaadt, maar ook arme Israëlische burgers door onderinvestering in onderwijs, zorg en sociale diensten. BDS wil juist dat middelen verschuiven van onderdrukking naar gerechtigheid en welzijn voor iedereen.

De term apartheid wordt niet zomaar gebruikt. Amnesty International, Human Rights Watch, en zelfs het Internationaal Gerechtshof hebben vastgesteld dat Israël een systeem van overheersing en onderdrukking van Palestijnen in stand houdt.

Dat systeem bestaat uit territoriale fragmentatie, segregatie en controle, onteigening van land en eigendom, en de structurele ontkenning van basisrechten.

Volgens internationaal recht vormen deze elementen samen apartheid — een misdaad tegen de menselijkheid.

BDS gebruikt deze term niet als beschuldiging, maar als juridische realiteit en als oproep aan de wereld om te handelen, net zoals werd gedaan tegen apartheid in Zuid-Afrika: door vreedzame druk en solidariteit.

Nee. Het Internationaal Gerechtshof (ICJ) heeft op 27 januari 2024 geoordeeld dat er een “plausibel risico op genocide” bestaat in Gaza. Dat betekent dat het Hof voldoende bewijs zag om voorlopige maatregelen op te leggen en te onderzoeken of Israël zich schuldig maakt aan genocide — een uiterst zeldzame en ernstige stap.

Sindsdien hebben tientallen onafhankelijke experts, VN-organen en gerenommeerde instellingen (zoals het Lemkin Institute for Genocide Prevention, Human Rights Watch, en diverse hoogleraren genocidestudies) geconcludeerd dat de situatie aan de juridische kenmerken van genocide voldoet.

Het benoemen van genocide is daarom geen voorbarig oordeel, maar een morele en juridische plicht om te waarschuwen voor een misdaad die gaande is.

Wachten op een definitieve uitspraak betekent wachten tot het te laat is — een fout die de geschiedenis ons al te vaak heeft laten zien. Je zou ook geen massamoordenaar die zijn daden vooraf aankondigt, de deur op slot doet en alle camera’s uitschakelt, vrij laten rondlopen en blijven bewapenen enkel omdat de rechter nog geen uitspraak heeft gedaan.

Het idee dat Israëlische universiteiten bastions van academische vrijheid of liberale waarden zijn, is grotendeels een mythe.

Hoewel enkele moedige academici zich uitspreken tegen apartheid en oorlogsmisdaden, worden zij vaak bedreigd, ontslagen of gedwongen te vertrekken.

Voorbeelden zijn Neve Gordon en Ilan Pappé, die Israël moesten verlaten na hun kritiek op het beleid. In 2024 werd zelfs professor Nadera Shalhoub-Kevorkian van de Hebreeuwse Universiteit gearresteerd en mishandeld vanwege haar academisch werk over Gaza — een schending van academische vrijheid zonder precedent — waarbij haar universiteit haar heeft aangevallen ipv verdedigd.

Israëlische universiteiten profiteren structureel van de bezetting: ze werken samen met het leger, ontwikkelen technologie voor onderdrukking en straffen kritische stemmen in plaats van ze te beschermen.

BDS richt zich daarom niet tegen kennis of dialoog, maar tegen instellingen die actief bijdragen aan schendingen van mensenrechten.

BDS straft geen mensen, maar roept instellingen en structuren ter verantwoording die actief bijdragen aan onderdrukking en apartheid.

De boycot is gericht op bedrijven, universiteiten en overheidsinstellingen die winst maken uit bezetting of meewerken aan militaire onderdrukking — niet op individuen vanwege hun nationaliteit.

Veel Israëli’s steunen zelf BDS of soortgelijke vormen van vreedzaam verzet, juist omdat ze geloven dat echte vrede alleen mogelijk is met gelijkheid en gerechtigheid.

Zoals bij eerdere boycotbewegingen, gaat het niet om collectieve bestraffing, maar om burgerlijke druk om verandering te bewerkstelligen wanneer regeringen falen.

Het is begrijpelijk dat de omvang van het onrecht overweldigend voelt — maar juist daarom telt elke bewuste keuze. De kracht van de BDS-beweging ligt in gerichte collectieve actie: miljoenen mensen over de hele wereld maken dezelfde keuzes, volgens duidelijke richtlijnen, en dat vergroot de impact enorm.

Door bepaalde producten te boycotten, Palestijnse bedrijven te steunen, en petities of desinvesteringscampagnes te ondertekenen, help je economische en morele druk op te bouwen die regeringen en instellingen niet kunnen negeren. Individuele daden lijken klein, maar samen vormen ze een gecoördineerde, vreedzame beweging die al miljarden aan desinvesteringen heeft opgeleverd en het publieke debat wereldwijd heeft verschoven.

Verandering begint bij keuzes die we samen herhalen.